Jutros u 4:42 sati, na sjevernoj hemisferi Zemlje zabilježen je ljetni solsticij – trenutak kada Sunce dostiže svoju najvišu poziciju iznad horizonta i zvanično započinje ljetna sezona.
Riječ je o danu koji nosi titulu najdužeg u godini, a ljeto koje počinje danas trajat će sve do 22. septembra 2025. godine, kada se očekuje jesenja ravnodnevnica.
Značenje solsticija – kad Sunce “miruje”
Ljetni solsticij predstavlja tačku kada je os rotacije Zemlje najviše nagnuta prema Suncu, što rezultira najdužim trajanjem dnevnog svjetla tokom godine. Naziv potiče iz latinskog jezika: sol znači Sunce, a sistere znači stati – jer se čini da Sunce na nebu privremeno zastane prije nego što započne svoj put ka jugu. U Sarajevu, današnji dan traje više od 15 sati – izlazak Sunca je oko 4:50, a zalazak poslije 20:25 sati.
Solsticij kroz historiju i narodne običaje
Ovaj nebeski događaj imao je poseban značaj za različite civilizacije. U prahistorijskim zajednicama građena su sveta mjesta i opservatorije, poput poznatog Stounhendža, kako bi se pratio položaj Sunca tokom solsticija.
U slavenskim krajevima, ovaj period povezuje se sa Ivanjdanom (24. juni), kada su se palile ljetne vatre, sakupljalo bilje, pleli vijenci i izvodili rituali pročišćenja vodom i rosom. Vjerovalo se da tada priroda ima posebnu moć, a biljke su smatrane posebno ljekovitim.
U Skandinaviji se ovaj praznik slavi kao Midsommar, gdje se oko ukrašenih stubova pleše i slavi plodnost. Baltičke zemlje obilježavaju solsticij paljenjem vatri i pjevanjem tradicionalnih pjesama, dok njemački običaji, poznati kao Sonnenwende, uključuju simbolično obnavljanje energije i čišćenje.
Početak sezone svjetlosti i obilja
Ljetni solsticij ne označava samo astronomski prijelaz – on je i simbol duhovnog svjetla, životne snage i prirodnog punog izražaja. Mnoge kulture ovo doba godine povezuju s rastom, zrelošću, unutrašnjim razvojem i radošću življenja.
Iako dani nakon solsticija postepeno postaju kraći, ljetna sezona tek ulazi u svoj vrhunac. Pred nama su sedmice ispunjene suncem, toplinom, boravkom u prirodi i sezonskim blagodatima.
